نگاهی به گزارشات محیط زیستی طی هفته گذشته در ایران
حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۵۰ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده اند. بر اساس این گزارش در یک هفته اخیر دستکم ۴۱ شکارچی و صیاد متخلف و ۶ قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. همچنین مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر از محکومیت یک متخلف زنده‌گیری پرندگان شکاری در این استان به سه سال خبر داد و رئیس اداره منابع‌طبیعی و آبخیزداری شهرستان طارم در استان زنجان از کشف ۱۰۵ تن چوب‌آلات قاچاق در این شهرستان طی سال جاری خبر داد. معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست نیز گفت که ۴۴ درصد تالاب های کشور مستعد و دارای پتانسیل غبارخیزی است. در هفته ای که گذشت، مناطقی از جنگل‌ها و منابع طبیعی استان های چهارمحال و بختیاری، مازندران، مرکزی، سیستان و بلوچستان و گلستان دچار حریق شدند و رئیس اداره فنی جنگل‌داری و جنگل‌کاری منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری از خطر خشکیدگی ۵۰ هزار هکتار از جنگل‌های استان خبر داد. طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای بجنورد، کرمان، اهواز، کرج، اراک و فردیس ناسالم برای گروه های حساس و در شهرهای بندرعباس و اصفهان نا سالم برای عموم شهروندان اعلام شد. همچنین طی ۱۹ روز گذشته ۸ هزار و ۴۰۲ قطعه لاشه پرندگان مهاجر آبزی در تالاب میانکاله و خلیج گرگان جمع آوری شده است و دامپزشکی کشور علت مرگ این پرندگان را بوتولیسم اعلام کرد که نوعی مسمومیت غذایی است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۴۱ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۱۶ گزارش منابع رسمی است، در استان های فارس، خراسان رضوی، خوزستان، مازندران، بوشهر، ایلام، لرستان، آذربایجان غربی، زنجان، کرمانشاه، خراسان جنوبی، گلستان و اصفهان بازداشت و به مراجع قضایی ارجاع داده شدند.
همچنین مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر گفت: با حکم قضایی متخلف زنده‌گیری پرندگان شکاری در این استان به سه سال حبس محکوم شد.
بر اساس گزارشات منابع رسمی در هفته ای که سپری شد، بیش از ۲۴ تن چوب جنگلی که حاصل جمع آوری ۶ گزارش منابع رسمی است، در استان های اردبیل ، همدان، فارس و گلستان کشف و ضبط شده و دستکم ۶ متهم به مرجع قضائی معرفی شدند.
در همین زمینه رئیس اداره منابع‌طبیعی و آبخیزداری شهرستان طارم در استان زنجان، قاچاق چوب را از مهم‌ترین تهدیدهای مناطق جنگلی عنوان کرد و افزود: از ابتدای امسال تاکنون ۱۰۵ تن چوب‌آلات قاچاق در این شهرستان کشف و توقیف شده است.
حق تنفس و هوای پاک
بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای بجنورد، کرمان، اهواز، کرج، اراک و فردیس به ترتیب با شاخص های ۱۰۹، ۱۰۳، ۱۲۵، ۱۳۶، ۱۲۶ و ۱۲۰ ناسالم برای گروه های حساس (بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار و کودکان) و در شهرهای بندرعباس و اصفهان با شاخص های ۱۵۴ و ۱۵۱ نا سالم برای عموم شهروندان اعلام شد.
در این راستا معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: “از سه میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار تالابی که در کشور شناسایی کردیم، یک میلیون و ۴۶۳ هزار هکتار یعنی معادل ۴۴ درصد از آن مستعد و دارای پتانسیل غبارخیزی است”.
به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو می‌بایست مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.
در هفته ای که گذشت، ۱۲ فقره حریق در جنگل‌ها و منابع طبیعی استان های چهارمحال و بختیاری، مازندران، مرکزی، سیستان و بلوچستان و گلستان رخ داد.
همچنین رئیس اداره فنی جنگل‌داری و جنگل‌کاری منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به تداوم خشکسالی‌های یک دهه اخیر گفت: حدود ۵۰ هزار هکتار از جنگل‌های استان در معرض خطر تهدید و خشکیدگی قرار دارد.
بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی![]()
از گزارشاتی که در این راستا طی یک هفته گذشته منتشر شده می‌توان به ورود پساب های تصفیه نشده نظر آباد و هشتگرد به تالاب صالحیه اشاره کرد.
در خبری دیگر کوهی از زباله رهاشده در سایت دفن و پردازش زباله محمدآباد قزوین، سلامت اهالی روستاهای اطراف سایت، بقای زمین‌های کشاورزی و سلامت احشام را به‌طرزی وحشتناک به خطر انداخته است.
این در حالی است که فرآیند پردازش زباله در سایت دفن پسماند محمدآباد قزوین به‌سبب خرابی ماشین‌آلات به‌درستی صورت نمی‌گیرد؛ راه لوله‌های انتقال شیرابه‌ها به استخرهای تبخیری بسته شده است و متأسفانه این مایع‌های خطرناک ناشی از زباله‌های شهری، صنعتی و بیمارستانی در سفره‌های زیرزمینی روان می‌شود.
از دیگر اخبار محیط زیستی می‌توان به ابتلای تعدادی از پرندگان باغ پرندگان شهر قم به بیماری آنفلوانزای فوق حاد تایید اشاره کرد که به گفته مسولین بیش از ۲ هزار قطعه پرنده در این مکان تلف شدند.
همچنین مدیرکل دامپزشکی کردستان گفت: بعد از شناسایی مواردی از آلودگی در روستاهای دیواندره و مریوان به آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، نمونه‌های مثبت این بیماری در سقز هم مشاهده شد.
طی ۱۹ روز گذشته ۸ هزار و ۴۰۲ قطعه لاشه پرندگان مهاجر آبزی در تالاب میانکاله و خلیج گرگان جمع آوری شده است که عمدتا از گونه‌های چنگر معمولی، فلامینگو و مرغابی است و دامپزشکی کشور علت مرگ این پرندگان را بوتولیسم اعلام کرد که نوعی مسمومیت غذایی است.
نظرات بسته شده است.