حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۴۲ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده اند. بر اساس این گزارش، در یک هفته اخیر ۲۴ شکارچی و صیاد غیرمجاز بازداشت شدند، ۱۰ قاچاقچی چوب به مراجع قضائی معرفی شدند. بعلاوه یگان حفاظت محیط زیست خراسانجنوبی، از بازداشت ۲۵۰ متخلف زیست محیطی از ابتدای سال جاری تا پانزدهم بهمن ماه در این استان خبر داد. همچنین فرمانده یگان حفاظت محیط زیست گیلان از بازداشت ۳۸۵ شکارچی متخلف از ابتدای پاییز امسال خبر داد. از سوی دیگر طی یک هفته گذشته دستکم هوای ۱۱ شهر برای گروههای حساس ناسالم اعلام شد. بر اساس اعلام معاون فنی و حسابرسی دیوان محاسبات، از ۱۱۲ حکم مندرج در قانون هوای پاک که باید توسط ۲۳ دستگاه اجرایی می شد، تعداد ۳۸ حکم اصلاً انجام نشده است، به گفته وی؛ علت اصلی آلودگی هوا ترک فعل مسئولان است. بعلاوه معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران از فرسودگی ۶۲ درصدی ناوگان اتوبوسرانی این شهر خبر داد. همچنین رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان قزوین از تشکیل پرونده برای ۱۳ نفر از عاملان آتشسوزی بقایای کشاورزی در این شهرستان خبر داد. در حوزه تولید پسماند نیز میتوان به تولید روزانه ۵۸ هزار تن زباله در کشور و افزایش ۳ برابری تولید پسماند در دوران شیوع کرونا، سرازیر شدن فاضلاب سه شهرک صنعتی استان البرز به تالاب صالحیه و تلف شدن ۱۱۷ قطعه پرنده مهاجر آبزی در تالاب میانکاله و خلیج گرگان اشاره کرد. از دیگر اخبار محیط زیستی این هفته می توان به خشک شدن ۹۶ درصدی سطح تالاب بینالمللی گاوخونی اشاره کرد.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگلها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی میشود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی هفتهای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۲۴ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۱۰ گزارش منابع رسمی است، در استان های خوزستان، آذربایجان غربی، مازندران، خراسان رضوی،خراسان جنوبی، همدان، آذربایجان شرقی و فارس بازداشت و به مراجع قضایی ارجاع داده شدند.
بر اساس گزارشات منابع رسمی در هفته ای که سپری شد، بیش از ۱۰۴ تن چوب جنگلی که حاصل جمع آوری ۶ گزارش منابع رسمی است، در استان های کرمانشاه، آذربایجان غربی، همدان، فارس و مازندران کشف و ضبط شده و ۱۰ متهم به مرجع قضائی معرفی شدند.
در این میان یگان حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی، از بازداشت ۲۵۰ متخلف زیست محیطی از ابتدای سال جاری تا پانزدهم بهمن ماه در این استان خبر داد و گفت: “از این تعداد، ۲۲۶ نفر (حدود ۹۰.۴ درصد) در خارج از مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست استان دستگیر شدهاند”.
بعلاوه فرمانده یگان حفاظت محیط زیست گیلان گفت:” ۳۸۵ شکارچی متخلف از ابتدای پاییز امسال تاکنون شناسایی و به مراجع قضایی معرفی شدند. براساس ماده ۱۰ قانون شکار و صید، شکارچیان متخلف علاوه بر ضبط و ابطال مجوز حمل اسلحه شکاری به جزای نقدی و یک تا ۶ ماه حبس هم محکوم میشوند”.
حق تنفس و هوای پاک
بر اساس گزارشها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیونها و قراردادهای بینالمللی در این زمینه ندارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اهواز ۲۶۶، اصفهان ۲۰۷، ساوجبلاغ ۱۱۴، زابل ۱۴۸، بندر عباس ۱۰۱، مشهد ۱۰۴،تهران ۱۳۰، کرمان ۱۰۸، کرج ۱۳۲، تبریز ۱۲۰ و اراک ۱۰۲ عنوان شد که برای گروههای حساس (بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار و کودکان) ناسالم است.
همچنین معاون فنی و حسابرسی دیوان محاسبات گفت: از ۱۱۲ حکم مندرج در قانون هوای پاک که باید توسط ۲۳ دستگاه اجرایی می شد، تعداد ۳۸ حکم اصلاً انجام نشده است. به گفته وی؛ علت اصلی آلودگی هوا ترک فعل مسئولان است.
به طور کلی جنگلها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا میشود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس میدهد. از این رو میبایست مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.
رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان قزوین گفت: ۱۳ نفر از عاملان آتشسوزی بقایای کشاورزی در این شهرستان که موجب آلودگی زیستمحیطی شده بودند به دادگاه معرفی شدند.
بعلاوه رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان بویراحمد اظهار کرد: “طی سال جاری ۵۷ فقره آتش سوزی در جنگل ها و مراتع شهرستان بویراحمد رخ داده که به ۲۳۲ هکتار از این عرصه ها خسارت وارد شد”.
در هفته ای که گذشت، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران از فرسودگی ۶۲ درصدی ناوگان اتوبوسرانی این شهر خبر داد.
بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی
از گزارشاتی که در این راستا طی یک هفته گذشته منتشر شده میتوان به رهاسازی زباله های خانگی و تخلیه زباله ها و پسماندهای ساختمانی در ورودیهای شهر یاسوج اشاره کرد.
بعلاوه مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه با بیان اینکه آب رودخانه قرهسو از نظر سازمان محیط زیست قابل قبول نیست بیان کرد: واحد صنعتی که ممکن است عامل آلودگی رودخانه قرهسو باشد به مقام قضایی معرفی شده است.
از سوی دیگر، معاون آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه روزانه ۵۸ هزار تن زباله در کشور تولید میشود، گفت: ترویج سبک زندگی مبتنی بر «مصرف به اندازه نیاز» و توجه به محیط زیست به عنوان یک عامل اساسی برای حفظ حیات است. در همین راستا معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت اضهار کرد: در در دوران کرونا به دلیل افزایش استفاده از دستکش و کیسه های یکبار مصرف شاهد افزایش ۳ برابری پسماند هستیم.
بعلاوه مدیرکل محیط زیست استان البرز به سرازیر شدن فاضلاب سه شهرک صنعتی استان به تالاب صالحیه اشاره کرد و گفت: کارهایی در این راستا و انجام شده که همچنان مورد تایید نیست. به گفته وی؛ تخصیص مناسب حق آبه به این تالاب سبب مرطوب شدن خاک و کاهش پدیده ریزگرد در استان میشود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران نیز در این هفته شمار پرندگان مهاجر آبزی تلف شده در تالاب میانکاله و خلیج گرگان را ۱۱۷ قطعه بیان کرد.
در این میان، محیط زیست مازندران با اشاره به افزایش مرگ پرندگان در تالاب میانکاله و خلیج گرگان تاکید کرد: برای جلوگیری از انتشار بیماری و محدودیتهای صورت گرفته در راستای مدیریت و کنترل منطقه، ورود به میانکاله تا اطلاع ثانوی ممنوع است.
بعلاوه مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان اظهار کرد: حقابه سالانه تالاب بین المللی گاوخونی ۱۷۶ میلیون متر مکعب که در ۲۱ سال گذشته هیچگاه این حقابه بطور کامل تخصیص نیافته و امسال هم با وجود پیگیری ها همچنان این مهم محقق نشده است. به گفته وی؛ ۹۶ درصد سطح تالاب بینالمللی گاوخونی خشک است که آسیبهای بسیاری به محیط زیست منطقه وارد میکند.
نظرات بسته شده است.